Երեխաների ագրեսիվ պահվածքի պատճառները

Երեխաների ագրեսիվ պահվածքի պատճառները

2023-02-28

Ներկայումս երեխաների և դեռահասների մոտ ագրեսիվ պահվածքն ավելի ու ավելի է տարածվում: Այս երևույթը բավականին շատ պատճառներ ունի։ Այն ի հայտ է գալիս սխալ դաստիարակության պատճառով, տարբեր մարդկանց հետ շփման արդյունքում և երեխայի անընդհատ աճող պահանջների պատճառով։

Ագրեսիվ երեխաների հիմնական հատկանիշը չափից դուրս, դժվար զսպվող պահվածքն է: Նման պահերին երեխան խնդիրներ ունի վերահսկելու իր արձագանքը իրեն հարուցած բացասական խթաններին:

Երեխաների և դեռահասների ագրեսիվությունը կարող է դրսևորվել տարբեր ձևերով. դա կարող է լինել ֆիզիկական ագրեսիվություն, խոսքի ագրեսիվություն, վեճ, հայհոյանք, չափից ավելի քննադատություն, ագրեսիվություն, որն արտահայտվում է բղավելով, ոտքերով հարվածելը, դռները շրխկացնելը, ուրիշի ունեցվածքը փչացնելը, չափից ավելի դյուրագրգռությունը և այլն։


Ագրեսիվ վարքագծի առաջացմանը նպաստող գործոններից մեկը դատարկ ժամանցն է։

  • Ցավոք, այսօր հեռուստացույց դիտելը երեխաների և դեռահասների շրջանում ազատ ժամանակը լրացնելու ամենատարածված միջոցն է, բայց հեռուստատեսությունն է, որ լուրջ ազդեցություն ունի ագրեսիվ պահվածքի ձևավորման վրա:
  • Երեխաները վերարտադրում են ֆիլմերում տեսած ագրեսիվ պահվածքը, ներքինացնում այն և կիրառում այլ իրավիճակներում: Բազմաթիվ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ էկրանին բռնության տեսարանների համակարգված դիտումը հսկայական բացասական ազդեցություն ունի երիտասարդների հետագա վարքի վրա:
  • Համակարգչային խաղերը նույնպես մեծ ազդեցություն ունեն երեխայի հոգեբանության վրա, քանի որ դրանց մեծ մասը լցված է ագրեսիայով և  բռնությամբ: Առավել վտանգավոր են համարվում այն խաղերը, որոնց ժամանակ խաղացողը պետք է պայքարի բոլոր տեսակի սարսափելի արարածների հետ, իրականացնի վիրտուալ ռազմական գործողություններ եւ նմանատիպ այլ գործողություններ։

 

Ընտանիք

  •  Ագրեսիայի պատճառները կարելի է գտնել նաև ժամանակակից ընտանիքում։ Տանը տիրող մթնոլորտը հսկայական ազդեցություն ունի երեխայի զարգացման վրա։ Եթե տունը լցված է փոխադարձ սիրով և ներդաշնակությամբ, երեխան ստանում է վարքի ճիշտ օրինաչափություն, բայց ընտանիքում միջանձնային հարաբերությունների խախտումը կարող է հանգեցնել անցանկալի վարքի ձևավորմանը: Երեխան, ով մեծանում է վեճերով ու սկանդալներով լի տանը, որոշ ժամանակ անց ինքն է սկսում ագրեսիվ վարք դրսևորել ։
  •  Երեխայի անհատականության ճիշտ զարգացման համար վտանգավոր է նաև ծնողների և ընտանիքի մյուս անդամների (տատիկների և պապիկների) կարծիքների անհամապատասխանությունը դաստիարակության որոշակի մոդելի հետ կապված: Ամբողջական միասնական մոտեցման բացակայությունը դժվարացնում է երեխայի բնավորության ձևավորումը և ազդում է նրա գրգռվածության և ագրեսիվության բարձրացման վրա ։
  •  Ագրեսիայի վրա ազդում են նաև անպատշաճ վարքի համար պատժի խիստ ձևերը:
  •  Երբ ծնողները հեռացնում են իրենցից իրենց փոքրիկներին, դա նույնպես կարևոր պատճառ է հանդիսանում երեխաների ըմբոստ վարքի համար: Քնքշության, սիրո, դրական օրինակների բացակայությունը նրանց մեջ զարգացնում է թշնամանքի և երբեմն ագրեսիայի վիճակ ։
  •  Առանձնահատուկ դեր է խաղում նաև անտեսող դաստիարակության ոճը, երբ ծնողները գրեթե ընդհանրապես չեն հետաքրքրվում երեխայով, դպրոցում նրա նվաճումներով, հոբբիներով, ընկերակցությամբ, ծրագրերով կամ հավակնություններով, սեր չեն ցուցաբերում նրա հանդեպ, բայց միևնույն ժամանակ ապահովում են առավելագույն ազատություն:

 

Դպրոց

  • Հաճախ ագրեսիվ ռեակցիաների առաջացման վայր հանդիսանում է դպրոցը։ Երեխան, երբ մտնում է դպրոցական միջավայր, ենթարկվում է որոշակի նորմերի, որոնք կարգավորում են սովորողների վարքագիծը։ Նա պետք է իրեն համապատասխանեցնի իր առջև դրված նոր պահանջներին և առաջադրանքներին, կապեր հաստատի ոչ միայն հասակակիցների, այլև ուսուցիչների և դպրոցի այլ աշխատակիցների հետ։
  •   Դասարանում կարող են առաջանալ իրավիճակներ, որոնք բացասաբար են անդրադառնում թիմում ճիշտ փոխգործակցության հմտությունների ձևավորման վրա: Օրինակ՝ ուսուցչի կողմից արտահայտված դասընկերներից մեկի նկատմամբ երեխաների կրկնվող բողոքները կարող են հանգեցնել կոնֆլիկտի, թշնամանքի և հետագայում ագրեսիվ վարքի ի հայտ գալուն։ Ընդհանուր առմամբ, մեծ թվով աշակերտներով դասարաններ ունենալն ինքնին նպաստում է ագրեսիայի առաջացմանը, քանի որ այս դեպքում ավելի հեշտ է աննկատ մնալ և խուսափել սխալ վարքի համար պատասխանատվությունից:
  •  Ագրեսիայի մեկ այլ պատճառ էլ թերակատարումն է: Աշակերտը, ով վատ գնահատականներ է ստանում, անընդհատ նախատվում և քննադատվում է, սկսում է ավելի ու ավելի անցանկալի վարքագիծ դրսևորել: Օգտագործելով տարբեր պաշտպանական մեխանիզմներ ՝ նա ագրեսիվ է դառնում այն երեխաների նկատմամբ, ովքեր գովաբանվում են, ուստի ուսուցչի դերը շատ կարևոր է աշակերտների և մեծահասակների միջև ճիշտ հարաբերությունների ձևավորման գործում: Ի վերջո, դաստիարակության խնդիրը երեխայի մեջ ագրեսիայի բոլոր տեսակի դրսևորումները ճնշելը չէ, այլ երեխաներին հակասոցիալականից դեպի պրոսոցիալական ուղղությամբ ուղղորդելու ցանկությունը և պարզունակ վարքային ձևերի փոխարեն նրանց օգնելու զարգացնել բացասական հույզերի դրսևորման այնպիսի ձևեր, որոնք ընդունվում և թույլատրվում են հասարակության կողմից:

Ամփոփելով, մենք ուզում ենք եւս մեկ անգամ  նշել, որ երեխայի ագրեսիվ վարքի ցանկացած դրսեւորում ունի պատճառներ: Անհրաժեշտ է ժամանակին գտնել և վերացնել այդ պատճառները ՝ ապահովելով երեխայի բնականոն հոգեբանական զարգացումը։